Պարապմունք 18.

Թվի մեկ հարյուրերորդ մասը կոչվում է տոկոս և նշանակվում է % նշանով։

Հասկանալի է, որ մեծության 1 %-ը չափման հաստատուն միավոր չէ, այլ կախված է չափվող մեծությունից (ասում են նաև՝ չափման հարաբերական միավոր է)։

Օրինակ՝ եթե հացի զանգվածը 1000գ է, ապա այդ զանգվածի 1%-ը  հավասար կլինի 1000գ ։ 100 = 10գ, իսկ եթե հացի զանգվածը 500գ է, ապա այդ զանգվածի 1%-ը հավասար կլինի 500գ ։ 100 = 5գ։ Եթե քաղաքների հեռավորությունը 300 կմ է, և ասում են, որ մեքենան անցել է 

ճանապարհի 15%-ը, նշանակում է՝, այսինքն գտնումենք
1 %-ը, հետո բազմապատկում 15-ով։
Մեքենան անցել է 300:100×15 = 45 կմ։

Հարցեր և առաջադրանքներ։

 1.Ի՞նչ է տոկոսը։
Թվի մեկ հարյուրերորդ մասը կոչվում է տոկոս և նշանակվում է ։

 2.  Ի՞նչ նշանով է նշանակվում տոկոսը:
% նշանով

 3. Տոկոսը հաստատո՞ւն միավոր է, թե՞ ոչ։
Հասկանալի է, որ մեծության 1 %-ը չափման հաստատուն միավոր չէ, այլ կախված է չափվող մեծությունից (ասում են նաև՝ չափման հարաբերական միավոր է)։

4. Ուղղանկյան մակերեսը 900 սմ^2 է։
ա)Քանի՞ քառակուսի սանտիմետր է նրա մակերեսի 1 %-ը: բ)Քանի՞ քառակուսի սանտիմետր է նրա մակերեսի 16 %-ը։

ա 900։100=9 մ 2
բ 900։100×16=144 մ 2

5. Որքա՞ն է 536-ի 100 %-ը։
563

6.Զամբյուղում կա 300 խնձոր։ Գտե՛ք խնձորների քանակի 20%-ը:
300։100×20=60 խնձ․

7.Գրել հետևյալ մասերը տոկոսներով։

1/100=1%
2/100=2%  
4/100=4%  
15/100=15%

60/100=60%      
25/100=25%           
45/100=45%

15/50= 15×2/50×2=30%(հուշում)    
25/50=50%        
45/50=90%     
65/50=130%

6/10=60%       
2/10=20%        
35/10=350%          
45/10=450%

15/25=60%     
12/25=48%     
21/25=84%            
18/25=72%

1/4=25%        
2/5=50%       
3/5=75%      
4/20=10%    
6/20=150%

8.Տոկոսները գրել մասերով։

25% 1/4
35% 35/100
4% 4/10

 45% 45/100
18% 18/100
120% 1/2

9.Գտիր նշված թվերի տոկոսները

300-ի 15%-ը=4

400-ի 25%-ը=100

600-ի 30%-ը=180

1200-ի 45%-ը=540

2500-ի 50%-ը=1250

4500-ի 60%-ը=2700

10000-ի 20%-ը=2000