Պարապմունք 26.

Մասշտաբի գաղափարը (տեսություն)
 

Հիշենք, որ հատվածների երկարությունները չափելու համար օգտագործվում ենք չափման միավորները՝ 1մմ,1սմ,1մ,1դմ,1կմ, ընդ որում երկու հեռավորություն հարմար է համեմատել, եթե դրանք տրվում են նույն չափման միավորներով: Հաճախ հեռավորությունները բնության մեջ անհրաժեշտ է լինում տեղափոխել գծագրերի և քարտեզների վրա: Բոլոր հեռավորությունները, որոնք տեղափոխվում են միևնույն քարտեզի վրա պետք է համեմատելի լինեն, այսինքն՝ պահպանեն բնության մեջ եղած հարաբերությունները:

 Օրինակ՝ եթե բնության մեջ մի հեռավորություն 7 անգամ մեծ է մյուսից, ապա քարտեզի վրա ևս այն պետք է 7 անգամ մեծ լինի մյուսից:

Որպեսզի բնության մեջ եղած հեռավորությունները տեղափոխվեն քարտեզի վրա օգտագործում են մասշտաբը, որն իրենից ներկայացնում է քարտեզի վրա գտնվող հատվածի երկարության հարաբերությունը համապատասխան հատվածի երկարությանը բնության մեջ:  

Մասշտաբը ցույց է տալիս, թե քանի անգամ է հեռավորությունը քարտեզի վրա ավելի կարճ` տեղանքում եղած հեռավորությունից:

Ուշադրություն:

Հաճախ մասշտաբը տրվում է կոտորակի (հարաբերության) տեսքով:
Օրինակ՝ օգտագործելով քարտեզի 1:12500000 մասշտաբը, գտնենք իրական հեռավորությունը տեղանքի վրա գտնվող A և B կետերի միջև, որոնց հեռավորությունը քարտեզի վրա 7 սմ է:

Լուծում

Քարտեզի 1 սմ-ին համապատասխանում է տեղանքի 12500000 սմ-ը կամ 125 կմ-ը:

Եթե 1 սմ-ը 125 կմ է, ապա 7 սմ-ը կլինի 125⋅7=875 կմ:

Պատասխան՝ 875կմ:

Հարցեր, առաջադրանքներ:

1.Ի՞նչ է մասշտաբը:
Որպեսզի բնության մեջ եղած հեռավորությունները տեղափոխվեն քարտեզի վրա օգտագործում են մասշտաբը, որն իրենից ներկայացնում է քարտեզի վրա գտնվող հատվածի երկարության հարաբերությունը համապատասխան հատվածի երկարությանը բնության մեջ:  

2.Քարտեզի վրա, որի մասշտաբը 1 ։ 10․000․000 է, Երևանի և Թբիլիսիի հեռավորությունը 2սմ է։ Որքա՞ն է Երևանի և Թբիլիսիի իրական հեռավորությունը։
10000000սմ=100կմ
100×2=200կմ2

3. Հողակտորի հատակագծի մասշտաբը 1 ։ 5000 է։ Ինչքա՞ն կլինի հողակտորում երկու կետերի հեռավորությունը, եթե համապատասխան կետերի հեռավորությունը հատակագծում հավասար է`

ա) 3սմ-ի,5000×3=15000
բ) 10սմ-ի,10×5000=50000
գ) 1/2մ-ի, 5000×1/5000=5000/10000
դ)1.3/4 սմ-ի, 5000x:7/5=35000/1000=35/1

4.Քարտեզի վրա Դիլիջան և Արթիկ քաղաքների հեռավորությունը 5սմ է: Գտեք այդ քաղաքների հեռավորությունը տեղանքում, եթե քարտեզի մասշտաբը 1:1000000 է:
50 կմ

5.Քարտեզի վրա Գորիս և Վանաձոր քաղաքների հեռավորությունը   7սմ է: Գտեք այդ քաղաքների հեռավորությունը տեղանքում, եթե քարտեզի մասշտաբը 1:5000000 է:
350 կմ

6..Քարտեզի մասշտաբը 1:300000 է: Տեղանքում երկու քաղաքների միջև հեռավորությունը 12կմ է: Որոշիր այդ քաղաքների հեռավորությունը քարտեզի վրա:

Հասարակագիտություն

Եգիպտոս/պատմել

1.Հին Եգիպտոսի աշխարհագրական դիրքը , 21-րդ դարում այդ տարածքում ինչ պետություն է ձևավորվել/ պատասխանիր այս հարցին՝ օգտվելով քարտեզից/:/Google maps,  Google Eart ծրագրերով ճամփորդել /

2.Համեմատիր/15-20 նախադասությամբ/Հին եգիպտական մայրաքաղաք Մեմֆիսը և 21-րդ դարի Եգիպտոսի Արաբական Հանրապետության մայրաքաղաք Կահիրեն:

Մեմֆիսը ծառայել է որպես մայրաքաղաք Հին թագավորության հաջորդական ութ դինաստիաների ընթացքում և ծաղկել 6 -րդ դինաստիայի ժամանակ ՝ որպես արարչագործության աստծո ՝ Պտահի երկրպագության կենտրոն: Նրա խորհրդանշական տաճարի մուտքի մոտ գտնվող ալաբաստերային սֆինքսը համարվում էր քաղաքի ուժի և հեղինակության խորհրդանիշ: Մեմֆիսի աստվածային եռյակը Պտահն էր, նրա կինը ՝ Սեխմեթը (Նոր թագավորությունից) և նրանց որդի Նեֆերտումը:

Կահիրեի սեփական պատմությունը սկսվում է 969 թվականին, երբ լիբիացիները (բերբերները) գրավեցին և ավերեցին Ֆուստատ քաղաքը և դրա փոխարեն հիմնեցին Կահիրեն: Լեգենդի համաձայն, այս պահին երկնքում Մարսը պայծառ փայլեց, որը արաբ աստղագուշակները կոչեցին Ալ-Կահիրա (Հաղթական): Հետեւաբար, քաղաքը կոչվեց Ալ-Կահիրա:

3.Ովքեր էին փարավոնները:
Հին Եգիպտոսի տիրակալների ժամանակակից անունը: Եգիպտոսի պատմության մեծ մասում այն ​​պաշտոնական տիտղոս չէր, այլ սկզբնապես ծագել էր Նոր թագավորության դարաշրջանում ՝ որպես էվֆեմիզմ, ինչը թույլ էր տալիս առանց թագավորական անվան նշելու և պաշտոնական թագավորական տիտղոսները նշելու, և հատկապես տարածվել էր մինչև կեսերը: Մ.թ.ա.

Եգիպտոսի հզոր արքաներից Ռամզես Երկրորդ/գրավոր փոքրիկ հետազոտություն անցկացրու անդրադառնալով  նշված կետերին, նյութդ պետք է ունենա նախաբան, ընթացք, վերջաբան, վերջաբանը ամփոփիր քո  կարծիքը հայտնելով տվյալ արքայի մասին/,

• Գահ բարձրանալը,
  Ռամզես II Մեծը Հին Եգիպտոսի 19-րդ դինաստիայի փարավոնն էր, ով կառավարում էր մ.թ.ա. մոտ 1279-1213 թվականներին:
• արշավանքները,
• հաշտության պայմանագիրը-«Հավերժ բարեկամներ»
  Եգիպտա-խեթական հաշտության պայմանագիրը (նաև հավերժական կամ արծաթե համաձայնություն, հազվադեպ ՝ Կադեշի պայմանագիրը) միակ գոյատևած Մերձավոր Արևելքի համաձայնագիրն է, որը կնքվել է խեթական թագավորության և Հին Եգիպտոսի միջև ՝ Ռամզես II փարավոնի կառավարման 21-րդ տարում (նոյեմբեր 10, 1259 BC (սեզոնի 21 օր կթռչի)) : Առաջին պատմականորեն փաստաթղթավորված խաղաղության պայմանագիրը: Այն գոյություն ուներ երկու տարբերակով ՝ հին եգիպտական ​​և խեթական լեզուներով:
• մշակույթը
• ուսումնասիրել ստորև աղբյուրներից մեկը, պատմել նոր բացահայտումների մասին

Աղբյուրներ՝

Ռամզես Եկրորդ /Մեծ/

Հին Եգիպտոս /տեսաֆիլմ/

Նեֆերտիտին եւ առեղծվածային Միտանի պետությունը/տեսաֆիլմ/

  Հին աշխարհի երկրների մշակույթը

   Հին Եգիպտոս

Եգիպտոսի Արաբական Հանրապետությունը

Եգիպտական փարավոնը կին

   Հետաքրքրիր փաստեր Հին Եգիպտոսի մասին

Գործանական աշխատանք

Գծերի փոխարեն գրել Մ կամ Ն. 

Ռմբակոծել, բնբուլ, անբախտ, ամբողջովին ամբասիր, ամբարտավան, ամբոխ, ամպագոռգոռ, ամփոփել, ինքնամփոփ, համբույր, ճամփա, ըմպանակ, անբավ, ամբար, անբիծ, ըմբոստ, ըմբռնել, բանբեր, անբարբառ, ըմբոշխնել, Մանվել, Սամվել, անփույթ, անբարյացակամ, ճամփորդ, անբերրի, բամբասել, բանսարկու, ճամպրուկ, անպաճույճ, շամփուր, սիմֆոնիա, անպատճառ, բանվոր, ամպշող, ճամբար, փամփուշտ, համբավ, բամբիշ, սմբուկ, համբարձում, ճամպրուկ, անպատիվ, գամփռ, ըմբռնել, զամբյուղ, բամբակ, անբաստանել, ամպ, ամպրոպ, սմբակ, շամփուր, անբարիշտ, ամբաստանել, բանբեր, ռումբ:
  

Գրել Վ կամ Ֆ. 

Հավք, գովք, ասֆալտ, փլավ, հարավային, ավտոմեքենա, նավթ, օվկիանոս, նավթավառ, զավթել, Աֆրոդիտե, Ավրորա, թավշյա, ավտոմատ, հազիվհազ, ֆշշոց (օձի),վշշոց (ջրի), թովչանք, նզովք, կաթված, սվինքս, Խոսրով, ավտոտնակ, հովտաշուշան,  փլավ, նա-թամուղ, հարավ,  

Գտնել տրված բառերի հնչյունափոխված արմատները: Սփռոց-սփյուր վիմարձան-վեմ զրկանք-զուրկ Սնահավատ-սին փչակ-փուչ կպչել-կապ խարխլել-խարխուլ պատրանք, փլվել-փուլ զրախոսություն-զուր կծկել-կծիկ զրկանք-զուր ստուգատես-ստոյգ ուղղահայաց-ուղիղ իջևան-էջ ըմպել-ումպ սնել-սուն ամրակ-ամուր անրջել-անունջ գնանկում-գին ջղային-ջիղ փխրուն-փխուր դդմապուր-դդում թզաչափ-թիզ խախտել-խախուտ խճանկար-խիճ ջլապինդ-ջիլ վճռաբեկ-վճիռ ծածկոց-ծածուկ խտանալ-խիտ ոճրագործ-ոճիր մագլցել-մագիլ հրապուրանք-հրապույր ճմռել-ճմուռ լռակյաց-լուռ կկվականչ-կկու պտուտակ-պտույտ ծնունդ-ծին փշրել-փշուռ հպանցիկ-հուպ կուրություն-կույր մասրենի-մասուր ձիթապտուղ-ձեթ սրճաման-սուրճ բարություն-բարի ցամքոց-ցամակ ցլամարտ-ցուլ գնացուցակ-գին:

Պարապմունք 25.

Օրվա լավագույն տեսանյութը — Արեգ Հարությունյան

Ամփոփում ենք շաբաթը:
Խառը խնդիրներ կրկնության, թեմաններն ամփոփելու համար:

Աշխատանք դասագրքից՝ 

համարներ՝ 10,47, 48, 99, 100, 101, 102

/բոլոր համարների միայն ա, բ/

10․ 35/28=5/4
45/36=5/4

47. ա) այո
բ) այո

48. ա) այո
բ) այո

99․ ա) 100-ի 1%=1
բ) 300-ի 1%=3

100. 60000

101. ա) 100/1
բ) 100/5

102․ ա) 400-ի 50%=200
բ) 20-ի 10%=2

Բնագիտություն

Ինչո՞վ է պայմանավորված «ջերմոցային էֆեկտը»: Ի՞նչ գիտես դրա մասին:
Ջերմոցային էֆեկտ, մարդու տնտեսական գործունեությամբ պայմանավորված՝ մթնոլորտում ջերմոցային գազերի խառնուրդների (ածխածնի երկօքսիդ, մեթան, օզոն, ազոտի երկօքսիդ, ֆրեոններ) կոնցենտրացիայի աճի հետևանքով Երկրի կլիմայի աստիճան, տաքացում։ 

Բլոգումդ մի քանի նախադասությամբ ներկայացրու՛, թե ի՞նչ սովորեցիր և պատրաստվի՛ր բանավոր քննարկման: